Kalibracja projektora – opcje i sprawdzone metody

Ustawienia fabryczne obrazu nowego projektora dalekie są od doskonałych, co wynika z kilku przyczyn. Faktem pozostaje natomiast, że jeśli chcesz cieszyć się pełnią kolorów i zobaczyć obraz bliski rzeczywistości, musisz wykonać na swoim projektorze kalibrację. Zobacz w jaki sposób zrobić ją samodzielnie i czy zawsze musisz decydować się na profesjonalną kalibrację.

Czym jest kalibracja?

Kalibracja to – mówiąc krótko – proces dopasowania parametrów projektora tak, aby widz mógł zobaczyć na ekranie to, co widział reżyser obserwujący grę aktorów. Im wierniej obraz zostanie oddany, tym większą przyjemność będziemy mieli z oglądania filmu. Oczywiście to, na ile się to uda, zależy od jakości projektora, ale poprawna kalibracja nawet przeciętnego sprzętu może dać nam całkiem przyjemne wrażenia z oglądania. A jednak wielu użytkowników projektorów zdaje się nie dostrzegać różnicy między dobrze i źle skalibrowanym obrazem, zadowalając się kiepską jakością obrazu.

Dlaczego nowy projektor nie jest skalibrowany?

Każdy projektor sprzedawany jest na ustawieniach fabrycznych – dlaczego? Powodów jest kilka:

• każdy egzemplarz projektora jest unikatowy, a kalibracja każdego z osobna na etapie produkcji bardzo podnosiłaby cenę urządzeń;
• projektory wyposażone są w różne tryby obrazu, a w każdym z nich obraz prezentuje się zupełnie inaczej;
• poziom odwzorowania barw zależy nie tylko od samego urządzenia, ale także od rodzaju urządzeń peryferyjnych, które mogą wprowadzać zmiany w jakości odwzorowania barw na obrazie;
• otoczenie – wielkość sali, rozmieszczenie i barwa oświetlenia, kolor ścian w pomieszczeniu, powierzchnia projekcyjna – także może wpływać na sposób odbioru barw.

Dlaczego projektor powinien być poprawnie skalibrowany?

Kalibracja jest zabiegiem, którego celem jest takie ustawienie parametrów urządzenia, aby w wierny sposób oddawało ono to, co chciał zaprezentować autor dzieła. Wzorcem tych parametrów są ustawienia używane w profesjonalnych studiach filmowych, a profesjonalna kalibracja jest jedynym sposobem na to, aby w pełni doświadczyć gry kolorów i cieni użytych w trakcie tworzenia obrazu. Wyobraź sobie, że w tajemniczych, mrocznych lub romantycznych ciemnych scenach brakuje czerni lub jest ona bardziej szara niż czarna – ich odbiór nie będzie satysfakcjonujący.

Jak wykonać kalibrację projektora?

Metod i sposobów kalibracji projektora jest kilka – od tej wykonanej metodą “na oko” (nie polecamy), poprzez proces kalibracji za pomocą komputera, aż na profesjonalnej kończąc. Jaką metodę wybrać i jak wykonać kalibrację obrazu na projektorze?

Jakich parametrów dotyczy kalibracja?

Parametry, których dotyczy kalibracja na projektorach, to:

• ostrość – mianem ostrości określamy kontury wyświetlanych obiektów,
• czystość – brak zakłóceń obrazu,
• dokładność w odwzorowaniu kolorów,
• wartość kontrastu – kontrast rozumiany jako sposób, w jaki poszczególne kolory wpływają na siebie wzajemnie,
• rozdzielczość.

Warto parametry te ustawiać dokładnie w tej kolejności, a następnie ustawić kolory – regulacja zawiera następujące składowe:

• balans bieli i czerni,
• zakres odcieni szarości,
• odcienie barw,
• zakres palety kolorów.

Jak widzisz, wartości tych jest dość dużo, a samodzielne wykonanie pełnej kalibracji obrazu jest możliwe, choć bardzo trudne – takich działań nie polecamy, ale zawsze możesz spróbować.

Dostępne metody samodzielnej kalibracji projektora

Dostępne są dwie metody, za pomocą których można skalibrować projektor:

• ustawianie ręczne poszczególnych wartości obrazu wyświetlanego na projektorze,
• dzięki oprogramowaniu kalibracyjnemu na komputerze – korzystając z niego możesz uzyskać całkiem zadowalające, choć zwykle nie spektakularne, efekty.

Każda z tych metod jest o tyle zawodna, że nie wiemy jak powinien wyglądać obraz w zamyśle reżysera – o ile poziom jasności można ustawić dość intuicyjnie, o tyle nie wiemy nic o kontraście, nasyceniu kolorów czy ostrości jakiej chciał użyć. A różnica między naszymi preferencjami i zadowoleniem oraz założeniami co do obrazu może być bardzo znacząca.

Co do ręcznego ustawienia poszczególnych wartości obrazu, trzeba stworzyć obraz testowy (z telewizora, PC lub odtwarzacza DVD) – idealnie sprawdzi się czarno – białe zdjęcie zawierające dużą ilość szczegółów i różne tekstury. Na odbiór obrazu wpływają także, jak już wiemy, warunki panujące w pomieszczeniu – należy więc zaciemnić je wyłączając oświetlenie i zasłaniając okna. Kiedy przygotowania zostaną zakończone, po podłączeniu sprzętu i wybraniu obrazu testowego, należy:

• ustawić jasność, ostrość, kontrast, nasycenie i gamę kolorów na najniższe wartości,
• następnie stopniowo, po kolei, przesuwamy suwak regulacji każdej z cech obrazu równocześnie porównując obraz z obrazem testowym,
• po uzyskaniu odpowiadających nam jasności, nasycenia i innych własności zapisujemy wynik.

Trzeba jednak wiedzieć, że to, co właśnie udało nam się uzyskać, to bardziej odpowiedź na indywidualne preferencje użytkownika i niewiele ma wspólnego z profesjonalną kalibracją.

Kalibracja za pomocą komputera

Telewizory czy projektory ustawić można także poprzez podłączenie ich pod komputer z odpowiednim programem – można znaleźć zarówno darmowe, jak i płatne programy do kalibracji. Który z nich wybrać – trudno powiedzieć. Z jednej strony może wydawać się przesadą kupować kosztowny program do jednorazowego ustawienia właściwości obrazu (a i tak nie masz pewności, że zrobisz to poprawnie). Z drugiej jednak – darmowe oprogramowanie może się okazać nie dość efektywne. Pozostaje nam więc ostatnia możliwość.

Usługi profesjonalnej firmy jako sposób na naprawdę dobrą kalibrację

Dochodzimy więc do sedna zagadnienia – pełną kalibrację z prawdziwego zdarzenia można wykonać wyłącznie za pomocą profesjonalnych przyrządów wykonujących precyzyjne pomiary właściwości wyświetlanego przez projektor obrazu. Fachowa kalibracją projektorów zajmują się profesjonalne firmy wyposażone w potrzebny do tego sprzęt.

Specjalista używa kolorymetru, który służy do dokonywania odczytu atrybutów obrazu z ekranu, podłączonego do odpowiedniego oprogramowania, który analizuje zebrane informacje. Drugim urządzeniem, które współpracuje z kolorymetrem, jest spektrofotometr, a jego zadanie polega na określaniu rozkładu fal elektromagnetycznych i ustawieniu odpowiedniego rozkładu na kolorymetrze. I wreszcie – generator obrazu wyświetlający tzw. plansze referencyjne, czyli kontrolne.

Koszt usługi kalibracji nie należy do najniższych, ale możesz mieć pewność najwyższej jakości obrazu tak ustawionego. Pamiętaj, aby w przypadku kalibracji projektora (zasada ta odnosi się również do telewizora) należy włączyć go na około pół godziny przed rozpoczęciem procesu kalibracji.

Podsumowanie

Spośród wielu różnorodnych możliwości jedyną sensowną i efektywną wydaje się więc skorzystanie z usługi profesjonalnej kalibracji projektora. Po pierwsze – żaden program, nawet płatny, nie ma możliwości kolorymetru, spektrofotometru i generatora. To skomplikowane urządzenia wyposażone w czułe sensory, których program po prostu nie jest w stanie zastąpić. Po drugie natomiast, prawidłowa kalibracja wymaga wiedzy i doświadczenia. Jednego możesz być pewien – przyjemności oglądania filmu z dobrze ustawionego projektora nie da się przecenić.